بانکرینگ؛ فرصت درآمدزایی قابل توجه برای قشم و کشور با تاکید رییس مرکز پژوهش‌های مجلس
جزیره قشم، بزرگترین جزیره خلیج فارس و پرجمعیت‌ترین جزیره ایرانی، به دلیل موقعیت راهبردی ممتاز خود در دهانه تنگه هرمز و در مسیر راه‌های دریایی بین‌المللی، از ظرفیت‌های بی‌نظیری برای توسعه اقتصادی کشور برخوردار است. دکتر بابک نگاهداری، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس، با تأکید بر اهمیت بانکرینگ (سوخت‌رسانی به کشتی‌ها) در این منطقه، از امکان کسب درآمدهای قابل ملاحظه برای قشم و کشور خبر داد. این در حالی است که در حال حاضر سهم ایران از بانکرینگ حوزه خلیج فارس کمتر از 2 درصد است. در ادامه به بررسی عمیق‌تر این فرصت طلایی و سایر ظرفیت‌های جزیره قشم می‌پردازیم.
سهم ناچیز ایران از بانکرینگ و فرصت‌های پیش‌رو
رییس مرکز پژوهش‌های مجلس در صحبت‌های خود به این نکته اشاره کرد که در حال حاضر سهم ایران از بانکرینگ حوزه خلیج فارس کمتر از 2 درصد است. این در حالی است که مزیت اقتصادی غیرقابل رقابتی سوخت‌رسانی در جزیره قشم، امکان کسب درآمدهای قابل ملاحظه برای جزیره و کشور را به وجود می‌آورد.
تاکید بر سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و توسعه دریامحور
به گزارش مرکز رسانه منطقه آزاد قشم، دکتر نگاهداری با اشاره به فرمایشات رهبر انقلاب و سیاست‌های کلی نظام، از جمله بند ۱۱ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و سیاست‌های کلی توسعه دریا محور، تأکید کرد که باید با اصلاح ساختارها و فرایندها، از ظرفیت مناطق آزاد برای کشور به نحو احسن استفاده شود. این رویکرد نشان‌دهنده اهمیت بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت‌های مناطق آزاد در راستای اقتصاد مقاومتی است.
موقعیت راهبردی و ظرفیت‌های متنوع قشم
وی با بیان اینکه منطقه آزاد قشم به عنوان پرجمعیت‌ترین جزیره ایرانی و بزرگترین جزیره خلیج فارس، علاوه بر موقعیت راهبردی ممتازی که در دهانه تنگه هرمز و در مسیر راه‌های دریایی از خلیج فارس به دریای عمان و اقیانوس هند دارد، از ظرفیت‌ها و فرصت‌های کم‌نظیری در حوزه انرژی، بانکرینگ، صنعت، شیلات، گردشگری و … برخوردار است. این تنوع ظرفیت‌ها، قشم را به محلی ایده‌آل برای سرمایه‌گذاری و توسعه تبدیل کرده است.
ظرفیت‌های بالقوه قشم و دلایل عقب‌ماندگی
رییس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه به عقیده بسیاری از کارشناسان، ظرفیت‌های بالقوه قشم بسیار بیشتر از رقبای منطقه‌ای و کشورهای حاشیه خلیج فارس بوده و هست، تصریح کرد: “کم توجهی به ظرفیت‌های این جزیره، تعلل در تامین زیرساخت‌های اساسی و مشکلات ساختاری، منجر به عقب‌ماندگی این جزیره نسبت به بنادر کشورهای همجوار شده است.” این اظهارات نشان‌دهنده لزوم توجه جدی‌تر به توسعه قشم است.
مزیت رقابتی بندر سلخ در بانکرینگ
وی در خصوص ظرفیت سوخت‌رسانی (بانکرینگ) در قشم توضیح داد: “فاصله کریدور بین‌المللی عبور کشتی‌ها از سواحل جنوبی جزیره قشم در بندر سلخ و تا منطقه سوخت‌رسانی نسبت به بندر فجیره در امارات متحده عربی، بسیار اندک است.” علاوه بر مزیت نزدیکی بندر سلخ به کریدور بین‌المللی، عمق مناسب‌تر دریایی و سوخت نسبتاً ارزان‌تر ارائه شده توسط ایران، مزیت اقتصادی غیرقابل رقابتی را برای جزیره قشم و کشور ایجاد می‌کند که از این محل، امکان کسب درآمدهای قابل ملاحظه برای جزیره و کشور وجود دارد.
عدم تحقق اهداف برنامه‌های توسعه
دکتر نگاهداری با انتقاد از عدم تحقق اهداف برنامه‌های توسعه‌ای گذشته افزود: “علیرغم تاکید برنامه‌های توسعه پنجم تا هفتم در خصوص توسعه سوخت‌رسانی یا همان بانکرینگ در بنادر قشم و شهید رجایی، در حال حاضر سهم ایران از بانکرینگ حوزه خلیج فارس کمتر از 2 درصد است.“
نقش قشم در تکمیل کریدور شمال-جنوب و برنامه‌های توسعه‌ای
نگاهداری با بیان اینکه جزیره قشم می‌تواند به عنوان مکمل و پشتیبان بندر شهید رجایی، نقش موثری در تکمیل و افزایش مزیت‌های کریدور شمال-جنوب ایفا نماید، عنوان کرد: “در این زمینه توسعه بنادر جزیره و تکمیل پل خلیج فارس باید به عنوان پروژه ملی مورد نظر قرار گیرد.“
برنامه‌ریزی برای ایجاد لجستیک تجاری و مراکز مالی
وی همچنین بر لزوم برنامه‌ریزی برای ایجاد لجستیک تجاری و مراکز مالی در قشم تأکید کرد و گفت: “این اقدام می‌تواند توسعه مراکز و قطب‌های تجاری در قشم را تسهیل نماید. در این زمینه کشور از پشتوانه مناسب در حوزه تامین اقلام مورد نیاز خود و همچنین صادرات مجدد به سایر کشورهای منطقه برخوردار خواهد شد.”
دسته‌بندی اصلی‌ترین ظرفیت‌های جزیره قشم
رییس مرکز پژوهش‌های مجلس، اصلی‌ترین ظرفیت‌های جزیره قشم را در قالب حوزه‌های زیر دسته‌بندی کرد:
- تجارت و لجستیک
- صنعت و معدن
- انرژی
- شیلات
- گردشگری
وی همچنین یادآور شد: “امکان خلق مزیت در حوزه‌هایی نظیر فناوری و تبادلات مالی در این جزیره وجود دارد.“
جذابیت‌ها و ظرفیت‌های قشم از نگاه رییس مرکز پژوهش‌ها
دکتر نگاهداری در تشریح برخی از جذابیت‌ها و ظرفیت‌های قشم به موارد متعددی اشاره کرد:
- سواحل عمیق مناسب برای احداث اسکله‌های بارگیری کشتی‌های با ظرفیت بالا
- برخورداری از ۲۶۰ کیلومتر ساحل
- برخورداری از ذخایر نفت و گاز
- برخورداری از جاذبه‌ها و ظرفیت‌های سیاحتی و تفریحی
- دسترسی به آبراه‌های بین‌المللی و قرار گرفتن در مسیر کشتیرانی بین‌المللی
- دسترسی به بازار ایران و بازارهای خاورمیانه، قفقاز و آسیای مرکزی
- قرار گرفتن در مسیر کریدور بین‌المللی شمال-جنوب
- قرار گرفتن در کریدور پروازهای بین‌المللی شرق به غرب
- دارا بودن زمین فراوان برای گسترش فعالیت‌های صنعتی و تجاری به عنوان بزرگترین جزیره خلیج فارس و پرجمعیت‌ترین جزیره ایران
- موقعیت مناسب برای سوخت‌رسانی یا بانکرینگ شناورهای عبوری
بهبود شاخص‌های زیرساختی و تجاری پس از ایجاد منطقه آزاد
وی همچنین تاکید کرد: “عملکرد سازمان منطقه آزاد قشم حاکی از آنست که ایجاد منطقه آزاد تجاری صنعتی در این جزیره، شاخص‌های زیرساختی و تجاری را به صورت قابل توجهی بهبود داده است؛ در حالی که تا پیش از آن قشم به منطقه‌ای محروم و فاقد زیرساخت‌های اولیه تبدیل شده بود.“
تعیین ماموریت ملی قشم و بازطراحی نظام مشوق‌ها
نگاهداری در ادامه توضیح داد: “در راستای تحقق سیاست‌های کلی دریامحور و به منظور افزایش بهره‌مندی کشور از ظرفیت‌های قشم، باید ماموریت ملی قشم و اولویت‌های این جزیره تعیین شده و سپس تکمیل پروژه‌های مرتبط با ماموریت‌های ملی، به صورت فرادستگاهی پیگیری و اجرا گردد.” وی با بیان اینکه “نظام مشوق‌ها و ساختار حکمرانی قشم نیز باید متناسب با آن ماموریت ملی، بازطراحی شود“، عنوان کرد: “به عنوان مثال ایجاد یک قطب انرژی و یا ایجاد قطب تجاری، مالی و لجستیکی، می‌تواند به عنوان ماموریت اصلی قشم تعریف شده و پس از تعریف پروژه‌های اصلی و پیشران متناسب با ماموریت، از ظرفیت دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی و همچنین بخش خصوصی، در تکمیل آن استفاده نمود.“
رفع چالش‌ها برای تحقق ظرفیت‌های قشم
رییس مرکز پژوهش‌های مجلس، خاطرنشان کرد: “در زمینه این موارد رفع چالش‌های مختلف از جمله تداخل وظایف و اختیارات سازمان‌های همجوار، ایجاد پنجره واحد خدمات، تامین منابع مالی مولد و پایدار و کاهش وابستگی سازمان منطقه به واردات و فروش زمین، از اهمیت بالایی برخوردار است.” رفع این چالش‌ها می‌تواند مسیر توسعه قشم و بهره‌برداری از تمامی ظرفیت‌های آن را هموار کند.
بدون دیدگاه