شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ رکن راهبردی هدایت علم و فرهنگ در جمهوری اسلامی ایران

پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران در بهمن‌ماه ۱۳۵۷ و استقرار نظام جمهوری اسلامی به‌جای نظام ستم‌شاهی پهلوی، تحولات بنیادینی را در عرصه‌های گوناگون اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور رقم زد. این تحول اساسی، بیش و پیش از هر چیز، بر تغییر در بنیان‌ها و ساختارهای فرهنگی استوار بود؛ چراکه تصور تحول در نظام، بدون دگرگونی در فرهنگ حاکم بر آن، تصوری ناقص و ناموجه است.
در همین راستا، مقوله فرهنگ از آغاز انقلاب اسلامی جایگاهی ممتاز یافت. صدور پیام نوروزی حضرت امام خمینی (ره) در اول فروردین ۱۳۵۹، نقطه عطفی در تاریخ انقلاب فرهنگی کشور به‌شمار می‌رود. ایشان در بند یازدهم این پیام، بر ضرورت «انقلاب اساسی در دانشگاه‌های سراسر کشور»، «تصفيه اساتيد مرتبط با شرق و غرب» و «تبديل دانشگاه‌ها به محيطی سالم برای تدوين علوم عالي اسلامی» تأکید کردند.
تدبیر حکیمانه رهبر کبیر انقلاب اسلامی و پس از ایشان، تأکیدات مستمر مقام معظم رهبری بر استمرار فعالیت نهادی راهبردی در حوزه علم و فرهنگ، منجر به تثبیت جایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌عنوان مرجع سیاست‌گذاری کلان فرهنگی و علمی کشور شد. به‌گونه‌ای که بخش قابل توجهی از سیاست‌ها، برنامه‌ها و مبانی تصمیم‌سازی در حوزه‌های آموزش، پژوهش، علم و فرهنگ، بر پایه مصوبات این شورا شکل گرفته است.
شورای عالی انقلاب فرهنگی وظایف خود را در سه حوزه اصلی سیاست‌گذاری، تدوین ضوابط و نظارت دنبال می‌کند. تدوین سیاست‌ها و طرح‌های راهبردی فرهنگی در حوزه‌هایی چون دانشگاه‌ها، زنان، تبلیغات، اطلاع‌رسانی، چاپ و نشر، همکاری حوزه و دانشگاه، فعالیت‌های دینی و معنوی، مقابله با تهاجم فرهنگی و توسعه روابط علمی و فرهنگی بین‌المللی، از جمله مهم‌ترین مأموریت‌های سیاست‌گذاری این شورا است.
همچنین تعیین ضوابط تأسیس مراکز علمی و آموزشی، گزینش مدیران، استادان و دانشجویان، بررسی وضعیت فرهنگی کشور و جهان، تحلیل الگوهای توسعه و پیامدهای فرهنگی آن و نظارت بر حسن اجرای مصوبات، از دیگر وظایف مهم شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌شمار می‌رود.
۱۹ آذرماه، سالروز تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی به فرمان امام خمینی (ره)، یادآور نقش بی‌بدیل این نهاد در صیانت و هدایت مسیر علم، آموزش و فرهنگ کشور در تراز انقلاب اسلامی است.