آغاز نخستین مطالعات جامع میراث ملموس و ناملموس زیست‌کره حرای قشم

نخستین هیأت تخصصی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی کشور، در چارچوب اجرای تفاهم‌نامه همکاری میان پژوهشگاه وزارت میراث‌فرهنگی و سازمان منطقه آزاد قشم، وارد جزیره شد و روند مطالعات جامع درباره فرهنگ بومی و زیست‌بوم حرای قشم را آغاز کرد. هدف این طرح، ثبت، مستندسازی و حفاظت از دانش بومی و میراث فرهنگی این اکوسیستم ارزشمندِ ثبت‌شده در فهرست ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره یونسکوست.
آزاده عابدین‌زاده، سرپرست مدیریت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سازمان منطقه آزاد قشم گفت: این هیأت پژوهشی متشکل از متخصصان مردم‌شناسی، مطالعات فرهنگی و پژوهشگران میراث ناملموس است و مأموریت دارد ابعاد مختلف ارتباط جوامع محلی با جنگل‌های حرا را به‌صورت میدانی بررسی و تحلیل کند.
به گفته او، این مطالعات شامل بررسی شیوه‌های زندگی، آیین‌ها، روایت‌های تاریخی، فرهنگ شفاهی و الگوهای معیشتی مرتبط با جنگل‌های حراست. ثبت دانش بومی درباره بهره‌برداری پایدار، سازگاری با جزر و مد، روش‌های سنتی صیادی و قایقرانی و فرآیند انتقال مهارت‌ها میان نسل‌ها نیز از بخش‌های مهم این طرح به شمار می‌رود.
عابدین‌زاده با اشاره به مستندسازی پیشه‌ها و مهارت‌های بومی همچون صنایع‌دستی محلی و لنج‌سازی سنتی افزود: این گروه همچنین ظرفیت‌های توسعه گردشگری پایدار در زیست‌بوم حرا، از جمله امکان‌سنجی گردشگری مسئولانه و نقش جامعه محلی در زنجیره ارزش گردشگری طبیعت‌محور را بررسی خواهد کرد.
وی گفت: در این چارچوب، الگوهای مدیریت فرهنگی ـ طبیعی جنگل‌های حرا با رویکرد علمی و توجه به چالش‌های محیط‌زیستی و تهدیدهای انسانی ارزیابی می‌شود تا راهکارهای مؤثر برای حفاظت بلندمدت ارائه گردد.
سرپرست مدیریت میراث فرهنگی منطقه آزاد قشم تأکید کرد: خروجی این مطالعات در قالب گزارش‌های تخصصی، مستندات میدانی، مجموعه عکس و فیلم و نقشه فرهنگی ـ زیست‌محیطی تدوین خواهد شد و مبنای برنامه‌ریزی راهبردی برای بهره‌برداری حفاظت‌محور از جنگل‌های حرا قرار می‌گیرد؛ رویکردی که هدف نهایی آن توانمندسازی جوامع محلی و توسعه گردشگری جامعه‌محور است.
او اجرای این تفاهم‌نامه را بخشی از راهبرد جدید سازمان منطقه آزاد قشم در حوزه میراث ناملموس و حفاظت از جنگل‌های حرای قشم دانست و اظهار کرد: همکاری‌های میدانی با پژوهشگاه مردم‌شناسی ادامه خواهد داشت زیرا پاسداشت و مدیریت این میراث طبیعی، مسئولیتی فراتر از مرزهای محلی و متوجه نسل‌های آینده است.